کاش این جمعه بیایی

علايم و نشانه هاى ظهور حضرت مهدى چيست؟

چنان که پيشتر بيان شد، وقت ظهور امام مهدى (عجل الله فرجه) براى هيچ کس جز خداوند متعال معلوم نيست، وکسانى که وقت ظهور را تعيين نمايند، دروغگو شمرده شده اند. ولى علايم ونشانه هاى بسيارى براى ظهور آن حضرت در کتابهاى حديث ثبت شده است که ذکر تمام آنها از حوصله اين کتاب خارج مى باشد.

علايم ظهور به دو دسته کلى تقسيم مى شوند: علايم حتمى وعلايم غير حتمى. چنانکه فضيل بن يسار از امام باقر (عليه السلام) روايت کرده که فرمود: (نشانه هاى ظهور دو دسته است: يکى نشانه هاى غير حتمى وديگر نشانه هاى حتمى، خروج سفيانى از نشانه هاى حتمى است که راهى جز آن نيست). (1)

منظور از علايم حتمى آن است که به هيچ قيد وشرطى مشروط نيست وقبل از ظهور بايد واقع شود. ومقصود از علايم غير حتمى آن است که حوادثى به طور مطلق وحتم از نشانه هاى ظهور نيست، بلکه مشروط به شرطى است که اگر آن شرط تحقق يابد مشروط نيز محقق مى شود، واگر شرط مفقود شود مشروط نيز تحقق نمى يابد. ولذا مسلم است علايمى که در مورد حتمى بودن آنها نصى نداشته باشيم، احتمال رخ دادن آنها نيز وجود دارد.

واما علايم غير حتمى بسيارند که به يک روايت، از امام صادق (عليه السلام) اکتفا مى کنيم، در اين روايت چنان روى علايم ومفاسد انگشت گذارده شده که گويى اين پيشگويى، مربوط به 13 يا 14 قرن پيش نيست، بلکه مربوط به همين قرن است؛ وامروز که بسيارى از آنها را با چشم خود مى بينيم قبول مى کنيم که براستى معجزه آساست.

امام صادق (عليه السلام) به يکى از ياران خود فرمود:

1- هر گاه ديدى که: حق بميرد وطرفدارانش نابود شوند.

2- وديدى که: ظلم وستم فراگير شده است.

3- وديدى که: قرآن فرسوده وبدعت هايى از روى هوا وهوس، در مفاهيم آن آمده است.

4- وديدى که: دين خدا (عملا) تو خالى شده، همانند ظرفى که آن را واژگون سازند!

5- وديدى که: طرفداران واهل باطل بر اهل حق پيشى گرفته اند.

6- وديدى که: کارهاى بد آشکار شده واز آن نهى نمى شود وبدکاران بازخواست نمى شوند.

7- وديدى که: مردان به مردان وزنان به زنان اکتفا کنند.

8- وديدى که: افراد (به ظاهر) با ايمان سکوت کرده وسخنشان را نمى پذيرند.

9- وديدى که: شخص بدکار دروغ گويد، وکسى دروغ ونسبت نارواى او را رد نمى کند.

10- وديدى که: بچه ها، به بزرگان احترام نمى گذارند.

11- وديدى که: قطع پيوند خويشاوندى شود.

12- وديدى که: بدکار را ستايش کنند واو شاد شود وسخن بدش به او برنگردد.

13- وديدى که: نوجوان پسر، همان کنند که زنان مى کنند.

14- وديدى که: زنان با زنان ازدواج نمايند.

15- وديدى که: انسانها اموال خود را در غير اطاعت خدا مصرف مى کنند وکسى مانع نمى شود.

16- وديدى که: افراد با ديدن کار وتلاش نامناسب مؤمن، به خدا پناه مى برند.

17- وديدى که: مداحى دروغين از اشخاص، زياد شود.

18- وديدى که: همسايه همسايه خود را اذيت مى کند واز آن جلوگيرى نمى شود.

19- وديدى که: کافر به خاطر سختى مؤمن، شاد است.

20- وديدى که: شراب را آشکارا مى آشامند وبراى نوشيدن آن کنار هم مى نشينند واز خداوند متعال نمى ترسند.

21- وديدى که: کسى که امر به معروف مى کند خوار وذليل است.

22- وديدى که: آدم بدکار در آنچه آن را خداوند دوست ندارد، نيرومند ومورد ستايش است.

23- وديدى که: اهل قرآن ودوستان آنها خوارند.

24- وديدى که: راه نيک بسته وراه بد باز است.

25- وديدى که: خانه کعبه تعطيل شده، وبه تعطيلى آن دستور داده مى شود.

26- وديدى که: انسان به زبان مى گويد ولى عمل نمى کند.

27- وديدى که: مؤمن، خوار وذليل شمرده شود.

28- وديدى که: بدعت وزنا آشکار شود.

29- وديدى که: مردم به شهادت وگواهى ناحق اعتماد کنند.

30- وديدى که: حلال، حرام شود وحرام، حلال گردد.

31- وديدى که: دين بر اساس ميل اشخاص معنى شود، وکتاب خدا واحکام آن تعطيل گردد.

32- وديدى که: جرات بر گناه آشکار شود وديگر کسى براى انجام آن منتظر تاريکى شب نگردد.

33- وديدى که: مؤمن نتواند نهى از منکر کند مگر در قلبش.

34- وديدى که: ثروت بسيار زياد در راه خشم خدا خرج گردد.

35- وديدى که: سردمداران به کافران نزديک شوند واز نيکوکاران دور شوند.

36- وديدى که: واليان در قضاوت رشوه بگيرند.

37- وديدى که: پستهاى مهم واليان بر اساس مزايده است نه بر اساس شايستگى.

38- وديدى که: مردم را از روى تهمت ويا سوء ظن بکشند.

39- وديدى که: مرد به خاطر همبسترى با همسران خود مورد سرزنش قرار گيرد.

40- وديدى که: زن بر شوهر خود مسلط شود وکارهايى که مورد خشنودى شوهر نيست انجام مى دهد وبه شوهرش خرجى مى دهد.

41- وديدى که: سوگندهاى دروغ به خدا بسيار گردد.

42- وديدى که: آشکارا قمار بازى مى شود.

43- وديدى که: مشروبات الکلى بطور آشکار بدون مانع خريد وفروش مى شود.

44- وديدى که: مردم محترم توسط کسى که مردم از سلطنتش ترس دارند، خوار شوند.

45- وديدى که: نزديکترين مردم به فرمانداران آنانى هستند که به ناسزاگويى به ما خانواده عصمت (عليه السلام) ستايش شوند.

46- وديدى که: هر کس ما را دوست دارد او را دروغگو خوانده وگواهى اش را قبول نمى کنند.

47- وديدى که: در گفتن سخن باطل ودروغ با همديگر رقابت کنند.

48- وديدى که: شنيدن سخن حق بر مردم سنگين است ولى شنيدن باطل بر ايشان آسان است.

49- وديدى که: همسايه از ترس زبان به همسايه احترام مى کند.

50- وديدى که: حدود الهى تعطيل شود وطبق هوى وهوس عمل شود.

51- وديدى که: مسجدها طلا کارى (زينت داده) شود.

52- وديدى که: راستگوترين مردم نزد آنها مفتريان دروغگو است.

53- وديدى که: بدکارى آشکار شده وبراى سخن چينى کوشش مى شود.

54- وديدى که: ستم وتجاوز شايع شده است.

55- وديدى که: غيبت، سخن خوش آنها شود وبعضى بعض ديگر را به آن بشارت کنند.

56- وديدى که: حج وجهاد براى خدا نيست.

57- وديدى که: سلطان به خاطر کافر، شخص مؤمن را خوار کند.

58- وديدى که: خرابى بيشتر از آبادى است.

59- وديدى که: معاش انسان از کم فروشى به دست مى آيد.

60- وديدى که: خونريزى آسان گردد.

61- وديدى که: مرد به خاطر دنيايش رياست مى کند.

62- وديدى که: نماز را سبک شمارند.

63- وديدى که: انسان ثروت زيادى جمع کرده، ولى از آغاز آن تا آخر، زکاتش را نداده است.

64- وديدى که: قبر مردها را بشکافند وآنها را اذيت کنند.

65- وديدى که: هرج ومرج بسيار است.

66- وديدى که: مرد روز خود را با مستى به شب مى رساند، وشب خود را نير به همين منوال به صبح برساند وهيچ اهميتى به برنامه مردم ندهد.

67- وديدى که: با حيوانات آميزش مى شود.

68- وديدى که: مرد به مسجد (محل نماز) مى رود وقتى برمى گردد لباس در بدن ندارد (لباسش را دزديده اند).

69- وديدى که: حيوانات همديگر را بدرند.

70- وديدى که: دلهاى مردم سخت وديدگانشان خشک وياد خدا برايشان گران است.

71- وديدى که: بر سرکسبهاى حرام آشکارا رقابت کنند.

72- وديدى که: نماز خوان براى خودنمايى نماز مى خواند.

73- وديدى که: فقيه براى دين خدا فقه نمى آموزد وطالب حرام ستايش واحترام مى گردد.

74- وديدى که: مردم در اطراف قدرتمندانند.

75- وديدى که: طالب حلال، مذمت وسرزنش مى شود وطالب حرام، ستايش واحترام مى گردد.

76- وديدى که: در مکه ومدينه کارهايى مى کنند که خدا دوست ندارد وکسى از آن جلوگيرى نمى کند، وهيچ کس بين آنها وکارهاى بدشان مانع نمى شود.

77- وديدى که: آلات موسيقى ولهو در مدينه ومکه آشکار گردد.

78- وديدى که: مرد سخن حق گويد وامر به معروف ونهى از منکر کند، ولى ديگران او را از اين کار بر حذر مى دارند.

79- وديدى که: مردم به همديگر نگاه مى کنند، واز مردم بدکار پيروى نمايند.

80- وديدى که: راه نيک خالى وراه رونده ندارد.

81- وديدى که: مرده را مسخره کنند وکسى براى او اندوهگين نشود.

82- وديدى که: سال به سال بدعت وبديها بيشتر شود.

83- وديدى که: مردم وجمعيتها جز از سرمايه داران پيروى نکنند.

84- وديدى که: به فقير چيزى را دهند که برايش بخندند، ولى در راه غير خدا ترحم است.

85- وديدى که: علايم آسمانى آشکار شود وکسى از آن نگران نشود.

86- وديدى که: مردم مانند حيوانات در انظار يکديگر عمل جنسى به جا مى آورند وکسى از ترس مردم از آن جلوگيرى نمى کند.

87- وديدى که: انسان در راه غير خدا بسيار خرج کند، ولى در راه خدا از اندک هم مضايقه دارد.

88- وديدى که: عقوق پدر ومادر رواج دارد وفرزندان هيچ احترامى براى آنها قائل نيستند بلکه نزد فرزند از همه بدترند.

89- وديدى که: زنها بر مسند حکومت بنشينند وهيچ کارى جز خواسته آنها پيش نرود.

90- وديدى که: پسر به پدرش نسبت دروغ بدهد، وپدر ومادرش را نفرين کند واز مرگشان شاد گردد.

91- وديدى که: اگر روزى بر مردى بگذرد، ولى او در آن روز گناه بزرگى مانند بدکارى، کم فروشى وزشتى انجام نداده ناراحت است.

92- وديدى که: قدرتمندان، غذاى عمومى مردم را احتکار کنند.

93- وديدى که: اموال حق خويشان پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) (خمس) در راه باطل تقسيم گردد وبا آن قمار بازى وشرابخوارى شود.

94- وديدى که: به وسيله شراب بيمار را مداوا وبراى بهبودى آن را تجويز کنند.

95- وديدى که: در امر بمعروف ونهى از منکر وترک دين بى تفاوت ويکسانند.

96- وديدى که: سر وصداى منافقان برپا، اما صداى حق طلبان خاموش است.

97- وديدى که: براى اذان ونماز مزد مى گيرند.

98- وديدى که: مسجدها پر است از کسانى که از خدا نترسند وغيبت هم نمايند.

99- وديدى که: خورندگان اموال يتيمان ستوده شوند.

100- وديدى که: قاضيان بر خلاف دستور خداوند قضاوت کنند.

101- وديدى که: استانداران از روى طمع، خائنان را امين خود قرار دهند.

102- وديدى که: فرمانراوايان، ميراث مستضعفان را در اختيار بدکاران از خدا بى خبر قرار دهند.

103- وديدى که: بر روى منبرها از پرهيزکارى سخن مى گويند، ولى گويندگان آن پرهيزکار نيستند.

104- وديدى که: صدقه را با وساطت ديگران، بدون رضاى خداوند وبه خاطر درخواست مردم بدهند.

105- وديدى که: وقت (اول) نمازها را سبک بشمارند.

106- وديدى که: هم وهدف مردم شکم وشهوتشان است.

107- وديدى که: دنيا به آنها روى کرده است.

108- وديدى که: نشانه هايى برجسته حق ويران شده است؛ در اين وقت خود را حفظ کن واز خدا بخواه که از خطرات گناه نجاتت بدهد. (2)

اين بود روايت صادق (عليه السلام) که به ذکر گوشه اى از مفاسد جهان در آستانه قيام وانقلاب بزرگ حضرت مهدى (عجل الله فرجه) فراگير خواهد شد. چنانکه اين مفاسد در جوامع کنونى بخصوص جامعه غرب مشهود است. البته روايات بسيارى در اين زمينه وجود دارد که علاقمندان مى توانند به کتابهاى مربوط مراجعه فرمايند.

واما (علايم حتمى الوقوع) ظهور با استفاده از روايات معصومين عليهم السلام، بدين ترتيب است: امام صادق (عليه السلام) فرمود: (پيش از ظهور قائم (عجل الله فرجه) پنج نشانه حتمى است: يمانى، سفيانى، صيحه آسمانى، قتل نفس زکيه، وفرو رفتن در بيابان). (3)

ونيز، هم او فرموده است: (وقوع ندا از امور حتمى است، وسفيانى از امور حتمى است، ويمانى از امور حتمى است، وکشته شدن نفس زکيه از امور حتمى است، وکف دستى که از افق آسمان بيرون مى آيد از امور حتمى است).

واضافه نمود: (ونيز وحشتى در ماه رمضان است که خفته را بيدار کند وشخص بيدا را به وحشت انداخته ودوشيزگان پرده نشين را از پشت پرده بيرون مى آورد). (4)

وامير المؤمنين (عليه السلام) از رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) روايت نموده که فرموده: (ده چيز است که پيش از قيامت حتما به وقوع خواهد پيوست: سفيانى، دجال، دخان، دابه، خروج قائم، طلوع خورشيد از مغرب، نزول عيسى، خسوف در مشرق، خسوف در جزيره العرب، وآتشى که از مرکز عدن شعله مى کشد ومردم را به سوى بيابان محشر هدايت مى کند). (5)

وامام محمد باقر (عليه السلام) فرموده است: (در کوفه، پرچمهاى سياهى که از خراسان بيرون آمده است، فرود مى آيد، ووقتى مهدى (عليه السلام) ظاهر شد براى بيعت گرفتن به سوى آن مى فرستد). (6)

پي نوشته ها :

(1) غيبت نعمانى، با ترجمه غفارى، باب 18، ص 429.

(2) بحار الانوار، علامه مجلسى، ج 52، ص 256-260، با اندکى تلخيص در متن.

(3) کمال الدين وتمام النعمه، شيخ صدوق، ص 650.

(4) غيبت نعمانى، با ترجمه غفارى، باب 14، ص 365.

(5) بحار الانوار، علامه مجلسى، ج 52، ص 209. غيبت شيخ طوسى، ص 267.

برای تعجیل در فرج صلواتی بفرستید لطفا

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

فضیلت نماز شب

از قرآن كریم درباره فضایل نماز شب:

خداوند متعال در آیه هفتاد و نهم سوره اسراء فرموده است برخی از شب را بیدار و متهجد باش و نماز شب مخصوص توست. باشد كه خدایت به مقام محمود(شفاعت) مبعوث گرداند. و همچنین در سوره مزمل آیه 1 می فرماید: ای جامه خواب به خود پیچیده به هنگام شب بر خیز.

سوره فرقان آیه 64 آنان كه در حال قیام و سجده شب را سحر كنند.

سوره سجده آیه 16: پهلوهایشان از رختخوابها جدا می گردد پروردگارشان را در حال ترس و امید می خوانند.

سوره ذاریات آیه 18: مقدار كمی از شب را می خوابند و سحرها استغفار می كنند.(بقیه در ادامه مطلب)

خداوند متعال در آیه هفتاد و نهم سوره اسراء فرموده است برخی از شب را بیدار و متهجد باش و نماز شب مخصوص توست. باشد كه خدایت به مقام محمود(شفاعت) مبعوث گرداند. و همچنین در سوره مزمل آیه 1 می فرماید: ای جامه خواب به خود پیچیده به هنگام شب بر خیز.

سوره فرقان آیه 64 آنان كه در حال قیام و سجده شب را سحر كنند.

سوره سجده آیه 16: پهلوهایشان از رختخوابها جدا می گردد پروردگارشان را در حال ترس و امید می خوانند.

سوره ذاریات آیه 18: مقدار كمی از شب را می خوابند و سحرها استغفار می كنند.

نحوه ی خواندن نماز شب در ادامه مطلب

*****

رجاء بن ابى‌ضحّاك گويد: مأمون مرا فرستاد كه على بن موسى عليهما السلام را از مدينه به خراسان نزد او آورم، و سفارش نمود كه من شخصاً مراقب او باشم و امر كرد كه از راه بصره و اهواز و فارس حركت دهم، نه راه قم. و شبانه‏‌روز هم از او جدا نشوم و محافظ او باشم تا وى را بر مأمون وارد كنم و من پيوسته از مدينه تا مرو با او بودم و جدا نمى‏‌شدم. به خدا قسم احدى را نديدم كه از او متّقى‌‏تر نسبت به خداى تعالى باشد، و يا از او بيشتر ياد خدا باشد و ذكر خدا گويد در تمامى اوقاتش، و يا خداترس و پارساتر از او باشد.

نماز صبح
چون سپيده مى‏‌دميد نماز به جاى آورده و در سجده‏‌گاه خود مى‌‏نشست و مشغول گفتن‏ «سبحان الله و الحمد الله، و لا اله الا الله» و تكبير و صلوات بود تا آفتاب بدمد. سپس به سجده مى‌‏رفت و در سجده بود تا آفتاب بالا آيد. آنگاه برمي‌خاست و به مردم مى‏‌پرداخت، و آنان را حديث مي‌كرد و موعظه و پند مي‌داد تا نزديك زوال ظهر. سپس تجديد وضو كرده و به محلّ نماز خويش باز مي‌گشت.

نماز ظهر و عصر
و چون زوال ظهر مي‌شد شش ركعت نماز به جاى مى‏‌آورد (يعنى سه نماز دو ركعتى)، و در ركعت اوّل پس از حمد، قُلْ يا أيُّهَا الْكافِرونَ‏ را قرائت مي‌كرد، و در ركعت دوم پس از حمد قُلْ هُوَ اللهُ أحَدٌ را، و در چهار ركعت ديگر سوره حمد و قُلْ هُوَ اللَّهُ أحَد را، و در هر دو ركعت سلام مى‏‌داد. در ركعت دومِ هر كدام نیز پس از قرائت و پيش از ركوع قنوت مي‌خواند. آنگاه اذان مي‌گفت و دو ركعت ديگر نماز به جاى مى‏‌آورد. سپس اقامه مى‏‌گفت، و نماز ظهرش را به جای مى‏‌آورد، و چون سلام نماز را مى‏‌داد تسبيحات اربعه‏ (سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر) را آنقدر كه خدا مي‌خواست ادا مي‌كرد. بعد به سجده مي‌رفت و سجدۀ شكر به جای مى‌‏آورد و در آن حال يكصد بار «شكراً لِلّه» مي‌گفت.

و چون سر خود را از سجده شكر برمي‌داشت از جا برمي‌خاست و شش ركعت ديگر نماز به جای مى‏‌آورد، در هر ركعت پس از حمد، قُلْ هُوَ اللهُ أحَدٌ را مي‌خواند و سر هر دو ركعت سلام مى‌‏داد و در ركعت دوم هر نماز پس از قرائت و پيش از ركوع قنوت مى‏‌خواند، و چون تمام مي‌شد اذان مي‌گفت و دو ركعت ديگر نافله به جای مى‏‌آورد و در ركعت دوم قنوت مى‏‌خواند، و پس از سلام برخاسته و به نماز عصر شروع مي‌كرد. و چون سلام نماز را مى‏‌داد در همان جا مى‌‏نشست و تسبيحات اربعه را مى‏‌گفت تا آنجا كه خدا خواسته باشد. آنگاه به سجده مي‌رفت و يكصد بار ذكر «حمداً لِلَّه» مي‌گفت.

نماز مغرب و عشاء
و چون آفتاب غروب مي‌كرد، باز تجديد وضو مي‌كرد و سه ركعت نماز مغرب به جای مى‏‌آورد با يك اذان و يك اقامه و قنوت در ركعت دوم قبل از رفتن به ركوع بعد از تمام شدن قرائت سوره. و چون سلام نماز را مى‏‌داد در همان جا مى‏‌نشست و تسبيحات مذكور قبل را به جای مى‏‌آورد، و بعد به سجده شكر می‌رفت، و بعد سر بر می‌داشت ولى با كسى تكلّم نمى‏‌كرد تا اينكه چهار ركعت نافله مغرب را به جای مى‌‏آورد، هر دو ركعت به يك سلام با قنوت در ركعت دوم هر كدام. و در ركعت اوّل پس از حمد، جحد (سورۀ الکافرون) را می‌خواند و در ركعت دوم پس از حمد توحيد را و در ركعات بعد پس از حمد توحيد را می‌خواند و سلام می‌داد و به تعقيبات می‌پرداخت تا آنجا كه خدا دوست داشت.

آنگاه به افطار مى‏‌پرداخت، و استراحت مى‏‌نمود تا ثلثى از شب بگذرد. بعد برمی‌خاست و نماز عشاء را شروع می‌كرد و چهار ركعت به جای مى‌‏آورد، و در ركعت دوم پس از قرائت و پيش از ركوع قنوت مى‌‏خواند، و چون سلام مى‏‌داد در مصلاى خويش‏ باقى مانده و مشغول گفتن به تسبيحات مذكوره كه قبلا گفته شد مى‏‌نشست، و پس از اين تعقيبات به سجده شكر می‌رفت. آنگاه سر برداشته و به بستر خواب می‌رفت.

نماز نافلۀ شب
و چون ثلث آخر شب مى‏‌شد از خواب برخاسته و با ذكر تسبيح و تحمید و تكبير و تهليل و استغفار به مسواك دندان‌هاى خويش مشغول می‌گشت و سپس وضو ساخته و به نماز شب مى‏‌پرداخت و هشت ركعت هر دو ركعت به يك سلام، نماز شب مى‌‏خواند. و در ركعت اوّل نماز يك بار سوره «حمد» و سى بار سوره «توحيد» را مى‏‌خواند. و نيز چهار ركعت نماز جعفر طيّار را به جای مى‏‌آورد هر دو ركعت به يك سلام و در هر كدام پس از تسبيح قبل از ركوع ركعت دوم قنوت می‌خواند و آن را از نماز شب محسوب می‌داشت. سپس برخاسته و دو ركعت ديگر را مشغول می‌شد و در ركعت اوّل سوره حمد و سوره مُلك (تبارك) را قرائت مى‏‌كرد، و در ركعت دوم حمد، و سورۀ‏ هَلْ أتى‏ عَلَى الإنسان‏ را. و نماز را تمام كرده برمی‌خاست و به نماز شفع مى‏‌پرداخت و در هر ركعت سوره حمد يك بار و قل‏ هُوَ اللهُ أحَد را سه بار قرائت مى‏‌نمود و در ركعت دوم قنوت به جای مى‌‏آورد و چون سلام نماز را مى‏‌داد، برمى‏‌خاست و نماز وتر (يك ركعت) را انجام مى‏‌داد. و در آن حمد را يك بار و قل‏ هُوَ اللهُ أحَد را سه بار و بعد قُلْ أعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَق‏ را يك بار و قل‏ أعُوذُ بِرَبِّ النَّاس‏ يك بار خوانده و قبل از ركوع، قنوت را با دعایى كه در متن ذكر شده است می‌خواند، و دعا چنين است:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اللَّهُمَّ اهْدِنَا فِيمَنْ هَدَيْتَ وَ عَافِنَا فِيمَنْ عَافَيْتَ وَ تَوَلَّنَا فِيمَنْ تَوَلَّيْتَ وَ بَارِكْ لَنَا فِيمَا أعْطَيْتَ وَ قِنَا شَرَّ مَا قَضَيْتَ فَإنَّكَ تَقْضِي وَ لا يُقْضَى عَلَيكَ إنَّهُ لا يَذِلُّ مَنْ وَالَيْتَ وَ لا يَعِزُّ مَنْ عَادَيْتَ تَبَارَكْتَ رَبَّنَا وَ تَعالَيْت.
بار الها! بر محمد و آل او درود فرست، و ما را در زمرۀ كسانى كه هدايت فرموده‌‏اى هدايت فرما، و از آنان كه عافيت بخشيده‏‌اى قرار ده. و ما را مورد مهر قرار ده در میان آنان كه به ايشان مهر ورزيدى. و به آنچه كه بر ما ارزانى داشته‏‌اى بركت عطا فرما، و ما را از شرّ حكمى كه براى معصيت‏كاران مقرّر داشته‏‌اى حفظ كن. زيرا تویى كه فرمان می‌دهى و كسى را بر تو فرمانى نيست (مشيّت و خواست تو در سراسر هستى نافذ است و بس)، و همانا خوار نگردد آن كه تواش مورد مهر قرار داده و دوست خود گرفته‏‌اى، و عزيز و محترم نباشد آن كه او را دشمن داشته‌‏اى. والا و بزرگ و رفيعى اى پروردگار ما!

و پس از آن هفتاد بار می‌گفت: «استغفر الله و أسئَلُهُ التّوبة». و چون سلام نماز می‌داد براى خواندن تعقيبات مى‏‌نشست تا مدتى كه خدا دوست داشت.

نافله صبح
و چون نزديك طلوع فجر می‌شد برخاسته دو ركعت نافله صبح را به جای مى‏‌آورد، و در ركعت اوّل سوره حمد و قل‏ يا أيُّهَا الْكافِرُونَ‏ قرائت می‌كرد و در ركعت دوم سوره حمد و قل‏ هُوَ اللهُ أحَد را می‌خواند. و چون فجر طلوع می‌كرد اذان و اقامه می‌گفت و دو ركعت نماز صبح به جای مى‌‏آورد. و پس از سلام نماز مى‏‌نشست و به تعقيبات نماز مى‏‌پرداخت تا طلوع آفتاب. و آنگاه به سجده شكر رفته و همچنان در سجده بود تا روز بلند شود.

ذکر قنوت و سوره‌های قرآن در نمازهای حضرت رضا(ع)
در تمام نمازهاى واجب در ركعت اول سوره حمد و سوره إنّا انزلناه، و در ركعت دوم حمد و‏ قل هُوَ اللهُ أَحَد را می‌خواند بجز نماز صبح و ظهر و عصر روزهاى جمعه كه در آن اوقات مذكور سوره حمد و جمعه و منافقين را قرائت می‌كرد. و در نماز عشاى شب جمعه در ركعت اوّل پس از قرائت حمد، سوره جمعه و در ركعت دوم پس از حمد، سوره‏ سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الأعْلَى‏ را می‌خواند. و در نماز صبح روزهای دوشنبه و پنجشنبه در ركعت اوّل سوره حمد و سوره‏ هَلْ أَتى‏ عَلَى الإنسان‏، و در ركعت دوم پس از حمد سوره‏ هَلْ أتاكَ حَدِيثُ الْغاشِيَةِ را قرائت می‌كرد.

و قرائت نماز مغرب و عشاء و نماز شب و شفع و وتر و صبح را به جهر (بلند)، و نماز ظهر و عصر را به آهستگى می‌خواند، و در دو ركعت آخر «سبحان الله و الحمد لله و لا إله إلا الله و الله اكبر» می‌گفت، و ذكر قنوت او در تمامى نمازها اين بود: «ربّ اغفر لى و ارحم، و تجاوز عمّا تعلم، إنّك أنت الأعزّ الأجلّ الأكرم» (خداوندا! بيامرز و رحم نما و آن ناپسندها که از ما ديده‏اى بگذر، چون تو خود عزيزتر و شكوهمندتر و محترم‌ترى).

روزه و نمازهای امام رضا(ع) در سفر
و اگر در ماه مبارک رمضان، مسافر بود و به شهرى وارد می‌شد قصد اقامت ده روز می‌كرد و روزه‏اش را افطار نمى‌‏نمود، و چون شام می‌شد پيش از آنكه افطار كند ابتدا به نماز مغرب می‌پرداخت.

و اما در بين راه، نمازهاى واجبش را جز نماز مغرب دو ركعت به جای مى‏‌آورد و تنها آن را سه ركعت می‌گزارد و نافله آن را نیز به جا مى‏‌آورد و همچنين نوافل شب، نيز شفع و وتر. و دو ركعت نافله صبح را چه در سفر و چه در حضر ترك نمى‌‏نمود. و نافله‏‌هاى روز را در مسافرت نمى‏‌خواند، و پس از هر نمازى كه قصر (شكسته) خوانده بود سى بار ذكر «سبحان الله و الحمد لله‏ و لا اله الا الله و الله اكبر» می‌گفت، و می‌فرمود: اين جاى آن دو ركعتِ نخوانده را پر می‌كند و مانند اين است كه تمام به جای آورده شده است. و نديدم او را كه در سفر و حضر «صلاة ضحى» بخواند (صلاة ضحى از بدعت‌ها است كه در زمان خلیفۀ دوم رسم شد و در میانۀ روز آن را مى‏‌خواندند). و در مدت سفر، روزه نمى‏‌گرفت.

کیفیت دعاها و تلاوت قرآن حضرت
آن حضرت عليه السلام در هر دعائى كه شروع می‌كرد ابتدا صلوات بر محمد و آل او می‌فرستاد و در نماز و غير آن بسيار صلوات می‌فرستاد.

و شب‌ها چون به بستر خواب می‌رفت زياد تلاوت قرآن مى‌‏كرد، و هر گاه به آيه‌‏اى كه در آن ذكرى از بهشت يا دوزخ بود می‌رسيد می‌گريست، و از خداوند درخواست بهشت می‌كرد و از آتش دوزخ بدو پناه می‌برد. و «بسم الله الرّحمن الرّحيم‏» را در نمازهاى شبانه‌روزش به جهر (آواز بلند) می‌گفت.

آداب تلاوت سوره‌های قرآن
ـ و چون‏ قُلْ هُوَ اللهُ أحَد را می‌خواند آهسته می‌گفت: «الله احد» (خدا يكتاست) و چون سوره تمام می‌شد سه بار می‌گفت: «كذلك الله ربَّنا».

ـ و چون سوره «قُلْ يا أيُّهَا الْكافِرونَ‏» را می‌خواند آهسته و در دل می‌گفت: يا أيُّهَا الْكافِرُونَ‏. و پس از فراغ از آن سوره، سه بار می‌گفت: «ربّى الله و دينى الإسلام» (پروردگارم خداست و آئينم اسلام است).

ـ و چون سوره «و التّين‏ و الزّيتون» را قرائت می‌كرد، پس از فراغ می‌گفت: «بلى و أنا على ذلك من الشّاهدين» (آرى چنين است و من بر آن شهادت می‌دهم).

ـ و چون سوره «لا اُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيامَةِ» را قرائت می‌كرد پس از فراغ می‌گفت: «سبحانك اللّهم» (منزّهى پروردگار من).

ـ و چون در سوره جمعه اين آيه را می‌خواند قُلْ ما عِنْدَ اللهِ خَيْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجارَةِ، می‌گفت:‏ «للذين اتّقوا» و سپس تتمّه آيه را كه‏ وَ اللهُ خَيْرُ الرَّازِقينَ‏ است قرائت می‌فرمود.

ـ و چون از خواندن سوره فاتحه فارغ می‌شد می‌گفت: «الحمد لله ربّ العالمین‏». و چون سوره «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الأعْلَى‏» را می‌خواند آهسته می‌گفت: «سبحان ربّى الاعلى».

ـ و چون‏ يا أيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا را در هر سوره قرائت می‌كرد آهسته می‌گفت: «لبّيك اللّهمّ لبيك».

استقبال از حضرت رضا در شهرها
و آن حضرت عليه السلام در هيچ شهرى قدم نمى‏‌گذاشت جز اينكه اهالى آن سامان به ديدنش آمده از وى مسائل و مشكلات دينى و علمى خود را مى‏‌پرسيدند. و بسيار براى آنان از پدرش و از آباء گرامی‌اش عليهم السلام و از رسول خدا صلى الله عليه و آله حديث می‌كرد.

وقتى او را بر مأمون وارد كردم از من جوياى حال و كردار او شد، من آنچه ديده بودم براى او گفتم؛ از رفتار و اعمال شبانه روزش و از رفتن و ماندنش همه‏ را شرح دادم. مأمون گفت: اى پسر أبى‌ضحاك! اين مرد بهترينِ خلق روى زمین و علمش از همگان بيشتر و عبادتش افزون‌تر و درست و بجاتر است. پس، آنچه از وى ديده‏‌اى به احدى بازگو مكن تا فضل و بزرگواريش بر كسى ظاهر نگردد مگر از زبان من. و از خداوند يارى می‌جويم بر آنچه نيّت كرده‏‌ام؛ كه مقام او را بلند كنم و نامش را در همه جا منتشر سازم و شيوع دهم.

[الشیخ الصدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ترجمه میرزا علی‌اکبر غفاری و حمیدرضا مستفید، ۲ ج، نشر صدوق، طبع اول، ۱۳۷۳؛ باب ۴۴، حدیث ۵؛ ج ۲، صص ۴۲۱ تا ۴۳۰]

حَدَّثَنَا تَمِيمُ بْنُ عَبْدِ اللهِ بْنِ تَمِيمٍ الْقُرَشِيُّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنِي أبِي عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَلِيٍّ الأنصَارِيِّ قَالَ سَمِعْتُ رَجَاءَ بْنَ أبِي الضَّحَّاكِ يَقُولُ‏ بَعَثَنِي الْمَأمُونُ فِي إشْخَاصِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى ع مِنَ الْمَدِينَةِ وَ قَدْ أمَرَنِي أنْ آخُذَ بِهِ عَلَى طَرِيقِ الْبَصْرَةِ وَ الأهوَازِ وَ فَارِسَ وَ لا آخُذَ بِهِ عَلَى طَرِيقِ قُمَّ وَ أمَرَنِي أنْ أحْفَظَهُ بِنَفْسِي بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ حَتَّى أقْدَمَ بِهِ عَلَيْهِ فَكُنْتُ مَعَهُ مِنَ الْمَدِينَةِ إلَى مَرْوَ فَوَ اللَّهِ مَا رَأيْتُ رَجُلاً كَانَ أتْقَى لِلَّهِ تَعَالَى مِنْهُ وَ لا أكْثَرَ ذِكْراً لِلَّهِ فِي جَمِيعِ أوْقَاتِهِ مِنْهُ وَ لا أشَدَّ خَوْفاً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْه...

منبع:سایت خبری و تحلیلی بی باک

---